Ik heb lang niet geschreven. Kon het niet. Kreeg niets ,,op papier,,. De reden?? Het overlijden van mijn moeder en alles er omheen. Ja,  mama is overleden op 30 juli 2021, haar verjaardag. Ze is 77 geworden. Mam heeft zelf voor deze datum gekozen. Mam was klaar met haar leven en heeft euthanasie laten doen. 

Ik wil jullie graag meenemen in dit proces. Dit is het proces van mijn moeder, van mij en van mijn familie. Dit is de wens van mijn moeder en daar kan een ieder anders over denken en dat respecteer ik. Maar zij had dit als wens en ik begreep haar. Ik heb haar geholpen op haar weg naar haar overlijden. Was bij alle gesprekken en ben diegene geweest die het expertise centrum euthanasie heeft gemaild om mama aan te melden. Omdat ik van haar hou, omdat ik haar begreep, omdat ik het snapte en haar wilde helpen met haar laatste wens.

Het was loodzwaar. Maar samen hebben we het voor elkaar gekregen dat mama haar diepste wens op haar verjaardag werd vervuld.

Mijn moeder kreeg twee jaar geleden de officiele diagnose vasculaire dementie. En met de kennis van nu denk ik dat ze zelf al veel langer wist dat het geheugen haar in de steek ging laten. In sept 2020 werd ze opgenomen in een verpleeghuis op een tijdelijke afdeling. Dat vond ze afschuwelijk. Zes weken later, in november 2020 werd ze overgeplaatst naar een kleinschalig woonproject hier in de buurt. Ze had een eigen appartement met woonkeuken , slaapkamer en ruime badkamer. Ook daar vond ze het vreselijk. Het ergste vond ze dat ze geen eigen regie meer had over haar eiegen leven. Dit wil ik niet, ik wil zo niet leven. Ik kan niets meer. Niet meer lopen, mijn hobbys uitoefenen, mijn spierkracht neemt af , ik ben soms in de war...help me. Dat was al snel haar noodkreet. Letterlijk gilde ze het uit van ellende, ze was erg onrustig.

Toen mijn moeder nog gewoon thuis woonde heeft ze al bij de huisarts laten vastleggen dat ze geen levensrekkende behandelingen wilde, geen IC opname, geen SV, en een behandel verbod als het gaat over ernstige aandoeningen/ziektes. Mijn beide ouders waren ook al jaren lid van de NVVE en hadden een niet reanimeren penning. Samen hebben we daar vele gesprekken over gehad

In mei 2021 heb ik het er met mijn moeder en SOG arts over gehad dat mama echt een wens had om te overlijden. De arts deed dat zelf niet maar gaf aan mij het advies om het expertise euthanasie te bellen. Maar ze gaf het weinig kans met de diagnose vasculiare dementie. Ik zelf had er ook een zwaar hoofd in. In mijn ,,carriere,, als VPK heb ik nog nooit in het verpleeghuis meegemaakt dat er euthanasie werd aangevraagd laat staan werd uitgevoerd.

Ik heb getwijfeld, mag je rustig weten. Maar de twijfel lag er alleen in het feit  mijn moeder geen valse hoop te geven. Er was nul twijfel over de wens van mijn moeder en dat ik haar zou helpen.

Ik heb in mei gebeld met het expertice centrum. Kreeg gelijk een aanmeldingsformulier die ik per omgaande weer retour stuurde . We waren begonnen. Als heel snel hoorde ik van de SOG arts dat het expertice centrum alle medische info van mijn moeder had opgevraagd.Eind mei kreeg ik een telefoontje van een verpleegkundige van het centrum of we een afspraak konden maken. Tuurlijk. Heel graag. Maar wat was het spannend. Het Pinksterweekend waren er vrienden van me op bezoek. Mama was heel erg in de war.Ik maakte me grote zorgen.

 Maandag 7 juni 2021 was de eerste afsprak met de VPK en arts van het expertise centrum. De zondag ervoor heb ik samen met mijn nichtje mijn moeder verteld dat de volgende dag er een zuster en dokter met haar kwamen praten over haar grootste wens. Wat is die wens mam? vroeg ik. Mama keek me aan alsof ik gek was,,ja natuurlijk, dat weet je toch. Ik wil dood. Donders goed wist ze waar deze mensen voor kwamen en wat ze hun wilde zeggen.

Het eerste gesprek verliep heel goed. Mama heeft ze heel rustig en goed duidelijk kunnen maken waar voor haar het leven voltooid was. Ze benoemde alles: haar afhankelijkheid, haar ziektes, hoe erg ze het wonen vond waar ze nu was. 

Ik mocht bij het gesprek blijven. Ik mocht ook mijn mening geven en soms mijn moeder aanvullen in voorbeelden. Op het einde van het gesprek zei de arts dat hij een grote kans zag om mijn moeder te helpen. Dat overviel mij zo. Ik had nooit gedacht dat dit gelijk in gesprek 1 werd gezegd. Ik heb toen erg moeten huilen , van schrik en het feit dat het wel eens echt kon gebeuren. Natuurlijk moesten er meer gesprekken en onderzoeken komen maar de toon was gezet en de aftrap genomen.

22 juni was het tweede gesprek, met een andere arts. Toen ik dat hoorde schrok ik wel even. Was deze arts net zo aadig, kundig en lief voor mam .En het belangrijkste: deelde hij dezelfde mening om mam te willen helpen.

Alle zorgen vielen van me af toen de VPK met de nieuwe arts binnen kwam. Wat een lieve man. Hij was heel goed ingelezen en ging rustig met mam in gesprek. Mam was weer geweldig in het gesprek. Vertelde alles weer rustig. Alles wat ze kwijt wilde kwam aan bod.

,,En wanneer zou je de euthanasie willen Lies ,, zei de arts aan het einde van het gesprek. Nou 30 juli zegt mam zonder te verblikken of te verblozen. Dan ben ik jarig. Dan kijkt ze mij aan: of vind je dat gek Petra? Ik vind niets gek mam, dit is jou wens dit is wat jij wil. Dan 30 juli dokter.

De agenda,s worden getrokken van de VPK en de arts. Pff....er worden zelfs datums geprikt. Ik moet weer huilen. We komen steeds verder.

De dokter gaat op vakantie maar is 26 juli weer terug. Dan kan er 26 juli een MDO zijn op het expertise centrum, de 27 ste een familiegesprek met papa erbij om uit te leggen hoe de euthaasie zal gaan. In de tijd ervoor zal er een psychiater komen om mama te onder zoeken en de SCEN arts zal langs komen. 

Zo geschiedde. 6 juli komt de psychiater en die praat met mama en doet wat testjes. Dat is spannend. Maar aan het einde van het gesprek zegt hij maakt u zich geen zorgen ik steun de arts en de VPK. Gelukkig. Hij zal verslag leggen aan de arts.

22 juli komt de SCEN arts. Ook hij praat met mam en weer herhaald zij wat ze al meerdere keren heeft verteld. Deze arts zegt ook dat hij groen licht geeft. Dan is er de 26 ste nog een hobbel en dat is het MDO.

Op de 26 ste om 1900 belt de VPK nog dat in het MDO unaniem is afgesproken dat mama haar wens wordt uitgevoerd. Ik lig al in bed. Ik moet vreselijk huilen. Het gebeurd echt. Mama zal eind van de week overlijden. Even voel ik paniek. Ik drink een glas water en ga naar mijn vader. Beide huilen we maar weten ook dat het goed is.

De 27 ste hebben we nog een gesprek met de VPK en de arts. Ze leggen precies uit hoe de euthanasie zal gaan. Dat is fijn om te weten. Na het inspuiten van de medicatie zal ze heel snel in coma raken , dat overvalt je vaak zegt de VPK. Hou daar rekening mee. Is seconde werk.

Dan moet er snel van alles geregeld worden. Er moet een hoog laag bed komen, tillift want mama komt woensdag 28 juli thuis. Mama zal thuis bij ons sterven. Er is nog wat verwarring over wie er eindverantwoordelijk is die dagen de huisarts of Livio. Alles wordt geregeld en woe 28 juli om 11.00 halen we mama op. We drinken koffie op de woning en daarna gaan we naar huis. Papa gaat lopend met mama, dat wil hij graag. Samen nog een keer naar huis wandelen.

De dagen thuis zijn de meest waardevolle dagen die er maar kunnen zijn. Er wordt gepraat , gelachen, gehuild, er komt bezoek , er wordt afscheid genomen met mama als middelpunt. 

30 juli om 11.00 zijn de VPK en arts aanwezig. Mama zit prachtig aangekleed en opgemaakt in bed. De mensen die mama om zich heen wil hebben op dit moment zijn er allemaal. Door het infuus gaat eerst een verdovend middel om de ader te verdoven. Dan gaat het slaapmiddel door het infuus. Mama haalt nog een keer een hap adem en weg is ze , ik weet dat ik op dat moment op de klok keek :  11.10. Ze verkleurd gelijk. Het middel met de spierontspanner word ingespoten. Na een paar minuten worden we door de arts en VPK gecondoleerd. 

Dag mam, je bent nu ergens waar het vast beter is voor je dan hier. Je hebt je rust, geen pijn, geen zorgen om je zoon, je vergeet daar vast niets meer....ik wil dat geloven want dan weet ik zeker dat je het goed hebt daar. Want het is goed mam,...je strijd is over.

De wettelijke zaken worden afgehandeld door de arts en de forensisch arts. Na ongeveer een kwartier is alles in orde en wordt mama ,,vrijgegeven,,.De arts gaat ook gelijk weer weg na afscheid van ons te hebben genomen. De VPK blijft nog. We drinken koffie samen en praten na. Zij observeerd ons. Na een half uurtje gaat zij ook. Wat een vreselijk mooie mensen. Wat een rust en waardigheid staalt er van deze mensen uit. Wat een bijzonder vak hebben zij.

De begrafenisondernemer wordt gebeld. Mama wordt verzorgd, en in een mooie kist gelegd. Met iemand van de begrafenisonderneming,lopend voor de auto, wordt mama de straat uit gereden. Ik ga met haar mee tot aan de aula.

Als ik terug komvan de aula is het raar. Stil, klaar, af, geen geregel, .Iedereen is onder de indruk van de snelheid van overlijden, van de waardigheid waarmee de arts en de VPK de handelingen deden, van het feit dat mama rust heeft. We eten een broodje en zitten bij elkaar. Het is goed zo.

De dagen tussen het overlijden en de crematie gaan als een roes voorbij. Kan me er niet veel van herrineren. Ik weet dat ik nog wat moest regelen met foto,s die opgestuurd moesten worden naar het crematorium. Gelukkig krijg ik daarbij hulp. 

Dinsdag 3 augustus om 11.00 is de crematie van mama. Ik ben vrij rustig. Met een kleine groep familie halen we mama op bij de aula en rijden naar het crematorium. De afscheidsdienst is mooi, waardevol en emotioneel. Mijn tantes steken kaarsjes aan , onze Teun zegt een gedichtje op, mijn nichtje leest de levensloop van mama en en er wordt een mooi gedicht voorgedragen met als titel MOEDER.

De muziek heeft mama zelf uitgezocht behalve She van Charles Aznavour in het frans. Dat is mijn keuze. Dat nummer vond ik zo mooi en mama hield erg van de franse taal. Op het nummer van Vera Lynn ,,We meet again,, neemt iedereen afscheid van mama. Papa en ik blijven tot het laatst bij haar. Dag mam...

Thuis is er koffie, broodjes en een pan ¨mama,s macaroni salade¨. Die vond ze zo heerlijk en kon ze ook lekker maken. Ik heb een pan gemaakt, heb het nog met haar overlegd. Ze vond het een leuk idee dat dat er was na haar afscheid. Langzaam neemt de familie afscheid.

Ik ben moe. Doodmoe. Het dringt nauwelijks tot me door dat mama is overleden. Ik ga lekker op de bank liggen .

Wat zal ik je missen mam, ik zal je vast vaak zoeken en vinden in gedachtes, schilderijen, het strand, verhalen, foto,s. Bedankt dat jij mijn moeder bent geweest. Het was niet altijd makkelijk. Het heeft zeker wel eens gebotst, maar altijd zijn we er weer uitgekomen. Samen hebben we veel mee gemaakt. Ik kan zeker leven met jou wens om te willen sterven. Op jouw rouwkaart ( door mijn neef zo prachtig gemaakt) staat ook ,,IN LIEFDE LOSGELATEN,,.  Dat hebben we gedaan mam...wij hebben jou in liefde losgelaten. Wij allemaal...papa, Teuntje, je zussen, je zwager, je vrienden....allemaal.

Rust nu maar uit mam. Het is goed zo. Maar wat missen we je...